Nếu bạn từng cảm thấy bị “giật tê tê” khi chạm vào tay nắm cửa hay khi cởi áo len vào mùa khô, thì đó chính là tĩnh điện đấy! Nhưng liệu nó có thực sự đáng lo ngại không? có nguy hiểm không? Hãy cùng Thái Quảng tìm hiểu một cách thật chi tiết và dễ hiểu nhất nhé!
Hiện tượng phóng tĩnh điện trên cơ thể diễn ra như thế nào?
Hãy tưởng tượng bạn đang chuẩn bị bấm nút thang máy, giả sử khi đó nút bấm thang máy đang mang điện tích âm (thừa electron) còn cơ thể bạn lại mang điện tích dương (thiếu electron) do ma sát từ quần áo hoặc đi trên thảm.
Khi bạn chạm vào nút bấm thì các electron từ nút bấm sẽ di chuyển sang tay bạn để cố gắng cân bằng điện tích giữa hai bề mặt. Đây chính là hiện tượng phóng tĩnh điện.
Trong khoảnh khắc đó sẽ một dòng điện nhỏ chạy qua cơ thể bạn và tạo ra cảm giác “giật” hoặc nhói nhẹ. Cảm giác này xảy ra vì dòng điện kích thích các dây thần kinh trên da và gây ra một chút đau đớn.
Trong đời sống hàng ngày tĩnh điện hầu như vô hại với con người
Trong hầu hết các trường hợp, tĩnh điện mà bạn gặp phải trong cuộc sống hàng ngày như bị giật khi chạm vào xe hơi, tay nắm cửa hoặc thậm chí khi vuốt ve thú cưng là hoàn toàn vô hại. Hiện tượng này thường chỉ tạo ra một dòng điện rất nhỏ với điện áp cao (có thể lên đến vài nghìn volt) nhưng dòng điện lại cực kỳ yếu (chỉ vài microampe) nên nó không đủ mạnh để gây tổn thương cho cơ thể.
Ví dụ: bạn có thể cảm thấy một cú giật nhẹ khi chạm vào tay nắm cửa, nhưng nó chỉ kéo dài trong một phần triệu giây. Cảm giác này giống như một cái chích nhẹ và thường không để lại bất kỳ hậu quả nào. Với người khỏe mạnh thì tĩnh điện ở mức này không ảnh hưởng đến tim, hệ thần kinh hay bất kỳ cơ quan nào khác.
Tĩnh điện có thể gây ra rủi ro trong các tình huống đặc biệt
Trong môi trường có chất dễ cháy như xăng, khí gas hoặc bụi dễ bắt lửa (như trong các nhà máy chế biến bột mì, gỗ) thì một tia lửa từ tĩnh điện có thể gây ra cháy hoặc nổ. Ví dụ: khi bạn đổ xăng tại trạm nếu tĩnh điện phóng ra đúng lúc thì nó có thể gây ra tia lửa và dẫn đến hỏa hoạn. Đây là lý do tại sao các trạm xăng thường yêu cầu bạn không sử dụng điện thoại (mặc dù nguy cơ từ sóng điện thoại là rất thấp) và khuyến khích bạn chạm vào bề mặt kim loại trước khi đổ xăng để xả tĩnh điện.
Tĩnh điện có thể làm hỏng các thiết bị điện tử nhạy cảm như bo mạch chủ của máy tính hoặc chip điện tử. Nếu bạn làm việc trong ngành sản xuất linh kiện điện tử thì tĩnh điện từ cơ thể bạn có thể phá hủy các linh kiện siêu nhỏ. Đây không phải là nguy hiểm trực tiếp cho con người nhưng nó có thể gây thiệt hại lớn về kinh tế.
Hay với những người sử dụng thiết bị y tế cấy ghép như máy điều hòa nhịp tim thì tĩnh điện mạnh có thể (dù rất hiếm) gây nhiễu tín hiệu của thiết bị. Tuy nhiên, các thiết bị y tế hiện đại thường được thiết kế để chống lại những tác động này nên nguy cơ này là rất thấp.
Tĩnh điện chủ yếu tác động vào tâm lý
Một điều thú vị là tĩnh điện thường gây khó chịu về mặt tâm lý nhiều hơn là nguy hiểm thực sự. Nếu bạn bị giật liên tục, đặc biệt trong mùa khô, bạn có thể cảm thấy bực bội hoặc lo lắng. Một số người còn sợ rằng tĩnh điện có thể làm tổn thương cơ thể, nhưng như mình đã giải thích, việc tĩnh điện làm tổn thương cơ thể hiếm khi xảy ra.
Tĩnh điện có gây ảnh hưởng lâu dài không?
Câu trả lời ngắn gọn là “Không”. Tĩnh điện không tích lũy trong cơ thể hay gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài. Cơ thể bạn không “lưu trữ” tĩnh điện và mỗi lần phóng điện là một lần cơ thể trở về trạng thái trung hòa. Tuy nhiên, nếu bạn làm việc trong môi trường có tĩnh điện cao liên tục (như nhà máy sản xuất điện tử) thì việc kiểm soát tĩnh điện là rất quan trọng để bảo vệ cả con người lẫn thiết bị.
Tóm lại, tĩnh điện trong đời sống hàng ngày gần như không nguy hiểm với con người. Nó có thể gây khó chịu, nhưng không đủ mạnh để ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số môi trường đặc biệt thì cần kiểm soát tĩnh điện một cách cẩn thận để tránh rủi ro.
Nếu bạn đang gặp vấn đề với tĩnh điện thì đừng lo lắng quá mà chỉ cần áp dụng một vài mẹo nhỏ được chia sẻ trong bài “các cánh khử tĩnh điện trên người hiệu quả” hoặc liên hệ với Thái Quảng để được tư vấn giải pháp chuyên nghiệp, bạn sẽ thấy mọi thứ dễ chịu hơn nhiều!
Các câu hỏi thường gặp (FAQs)
Tĩnh điện là hiện tượng xảy ra khi các điện tích tích tụ trên bề mặt cơ thể hoặc vật thể, thường do ma sát. Ví dụ: khi bạn cọ xát áo len với tóc hoặc đi trên thảm vào mùa khô thì điện tích có thể tích tụ và gây ra hiện tượng “giật tê tê” khi bạn chạm vào vật kim loại. Đừng lo, đây là hiện tượng vật lý bình thường và hầu như vô hại!
Bị tĩnh điện là khi bạn cảm thấy một cú giật nhẹ (thường giống như bị chích) khi chạm vào một vật như tay nắm cửa hay xe hơi. Đây là kết quả của việc điện tích tích tụ trên cơ thể bạn phóng ra tạo thành một tia lửa nhỏ. Cảm giác này có thể hơi khó chịu nhưng nó không gây hại cho sức khỏe trong hầu hết các trường hợp.
Thực ra, “trong người có điện” không phải là bệnh! Đó chỉ là cách mọi người hay mô tả cảm giác bị tĩnh điện. Khi bạn bị giật, đó là do điện tích tạm thời tích tụ trên da, không phải cơ thể bạn “có điện” như một nguồn điện thực sự. Hiện tượng này rất bình thường, đặc biệt vào mùa khô khi không khí thiếu độ ẩm.