Đã bao giờ bạn chạm vào ai đó hay chỉ đơn giản là nắm tay một người, rồi bất ngờ cảm thấy một cú “giật” nhẹ như có dòng điện chạy qua không? Cảm giác đó vừa thú vị vừa hơi khó chịu đúng không? Và chắc hẳn cũng có lúc bạn đùa rằng “Ôi, đây là tiếng sét ái tình rồi!” Nhưng liệu có thật là “sét ái tình” không hay chỉ là một hiện tượng vật lý bình thường?
Hôm nay, với kinh nghiệm của Thái Quảng trong lĩnh vực chống tĩnh điện, mình sẽ cùng bạn “giải mã” hiện tượng này một cách thật chi tiết và dễ hiểu nhất nhé!
Hiện tượng trong người có điện
Để hiểu tại sao chúng ta bị “giật” khi chạm vào nhau thì chúng ta cần hiểu về tĩnh điện, và đây là hiện tượng xảy ra khi các điện tích (như electron) tích tụ trên bề mặt của một vật thể, nhưng không di chuyển (tức là “tĩnh”). Khi điện tích này tích tụ đủ lớn và có cơ hội “thoát ra” thì nó sẽ tạo ra một dòng điện nhỏ và gây ra cảm giác giật mà bạn thường gặp.
Vậy thì tại sao cơ thể chúng ta lại có điện? Để trả lời cho câu hỏi này thì bạn hãy tưởng tượng cơ thể mình như một “vật liệu” đặc biệt. Quần áo bạn mặc, giày bạn đi hay thậm chí là không khí xung quanh đều có thể khiến điện tích tích tụ trên da.
Ví dụ: khi bạn mặc một chiếc áo len và cọ xát với ghế sofa thì electron từ áo có thể “nhảy” sang ghế hoặc ngược lại, làm cơ thể bạn mang điện tích. Hoặc khi bạn bước đi trên thảm trong một ngày khô hanh thì ma sát giữa giày và thảm cũng tạo ra tĩnh điện.
Một lưu ý thú vị là tĩnh điện không chỉ xuất hiện trong những tình huống “lãng mạn” như nắm tay đâu! Nó có thể xảy ra khi bạn chạm vào tay nắm cửa, ô tô hay thậm chí là cái bàn kim loại. Nhưng khi chạm vào người khác thì cảm giác giật thường rõ rệt hơn vì cả hai cơ thể đều có thể mang điện tích khác nhau.
Tại sao 2 người chạm nhau lại bị giật?
Để có thể hiểu rõ về hiện tượng này thì hãy tưởng tượng cơ thể bạn và người kia như hai ” quả bóng” mang điện tích vậy. Một người mang điện tích dương (thiếu electron), còn người kia mang điện tích âm (thừa electron). Khi hai bạn chạm vào nhau thì các electron sẽ “vội vàng” di chuyển từ nơi thừa sang nơi thiếu để cân bằng lại. Và chính dòng di chuyển này là nguyên nhân gây ra cú giật!
Cụ thể là hiện tượng này phụ thuộc vào độ chênh lệch điện tích giữa hai người. Nếu bạn vừa đi trên thảm và mặc áo len, còn người kia vừa ngồi trên ghế da thì khả năng cao là hai bạn đang mang điện tích khác nhau. Khi tay chạm nhau thì dòng điện nhỏ (thường chỉ vài microampe) sẽ phóng qua và tạo cảm giác giật. Không cần lo lắng vì dòng điện này rất yếu nên không nguy hiểm và chỉ đủ để bạn “hơi hoảng” một chút.
Trong thực tế thì bạn đã bao giờ thử cởi áo len trong phòng tối chưa? Nếu để ý kỹ thì bạn sẽ thấy những tia lửa nhỏ lóe lên và đây chính là tĩnh điện phóng ra khi áo cọ xát với cơ thể. Cũng tương tự, khi bạn chạm vào người khác thì tia lửa nhỏ này có thể xuất hiện, nhưng vì nó quá yếu nên bạn chỉ cảm nhận được cú giật nhẹ.
Nhiều người lầm tưởng đây là “sét ái tình”?
Khi nói đến những cú giật khi chạm nhau thì không ít người đã từng đùa rằng đó là “tiếng sét ái tình”. Cụm từ này thường được dùng để mô tả cảm giác “rung động”, và trong văn hóa Việt Nam thì người ta còn gọi vui là “tình yêu sét đánh”. Nhưng liệu cú giật tĩnh điện có liên quan gì đến cảm xúc lãng mạn không? Mình sẽ giải thích nhé!
Thực tế “sét ái tình” là một cách nói ẩn dụ để ám chỉ cảm giác rung động mạnh mẽ, đột ngột khi gặp một người đặc biệt như thể bị “sét đánh” vậy. Còn cú giật khi chạm nhau là một hiện tượng vật lý thuần túy và không liên quan đến cảm xúc hay tình yêu. Tuy nhiên, vì cảm giác giật thường bất ngờ và gây chú ý nên nhiều người thích liên tưởng nó với sự lãng mạn tạo nên những khoảnh khắc vui vẻ, đáng nhớ.
Tuy nhiên, mình phải thừa nhận rằng lầm tưởng này khá đáng yêu và nó làm cho những khoảnh khắc nhỏ trong cuộc sống trở nên thú vị hơn. Dù không phải “sét ái tình” thật nhưng những cú giật tĩnh điện vẫn có thể là khởi đầu cho một câu chuyện lãng mạn, ai mà biết được, đúng không?
Điều kiện nào khiến tĩnh điện dễ xảy ra?
Có những ngày bạn chạm vào người khác thoải mái mà chẳng thấy gì, nhưng có ngày lại bị giật liên tục. Bởi vì tĩnh điện không phải lúc nào cũng xuất hiện mà nó còn phụ thuộc vào một số yếu tố như:
- Độ ẩm không khí: Không khí khô (độ ẩm thấp) là “thủ phạm” lớn vì khi trời khô thì điện tích khó thoát ra môi trường, nên dễ tích tụ trên cơ thể. Ở Việt Nam, bạn sẽ dễ bị giật hơn vào mùa đông hoặc những ngày hanh khô.
- Chất liệu quần áo và vật dụng: Quần áo được làm từ chất liệu như len, polyester hay nylon rất dễ tạo tĩnh điện, còn cotton hay da ít gây ra tĩnh điện hơn. Và giày dép khi được thiết kế với đế cao su sẽ giúp cách điện tốt, nhưng sẽ làm điện tích dễ tích tụ trên cơ thể bạn.
- Môi trường xung quanh: Nếu bạn ở trong phòng máy lạnh, trên thảm hoặc gần các thiết bị điện tử thì tĩnh điện sẽ dễ xuất hiện hơn.
- Hoạt động: Càng nhiều ma sát (như đi lại, cọ xát quần áo) càng dễ tạo tĩnh điện. Ví dụ như bạn vừa chạy nhảy, ngồi lên ghế sofa rồi chạm vào người khác thì khả năng bị giật sẽ cao hơn.
Tĩnh điện có nguy hiểm không?
Thái Quảng khẳng định tĩnh điện trong đời sống hàng ngày hầu như vô hại với con người. Những cú giật bạn cảm nhận được thường chỉ kéo dài trong tích tắc và dòng điện rất yếu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì tĩnh điện có thể gây rắc rối như:
– Trong công nghiệp điện tử thì tĩnh điện có thể làm hỏng các linh kiện nhạy cảm như vi mạch, chip,… Và đây là lý do mà Thái Quảng cung cấp các giải pháp chống tĩnh điện công nghiệp với các sản phẩm như thảm cao su chống tĩnh điện, vòng đeo tay chống tĩnh điện,… để bảo vệ thiết bị và con người.
– Trong môi trường dễ cháy nổ như ở các trạm xăng hoặc nhà máy hóa chất thì một tia lửa tĩnh điện nhỏ cũng có thể gây nguy hiểm. Tuy nhiên, những trường hợp này rất hiếm trong đời sống thường ngày.
Với cơ thể con người thì tĩnh điện chủ yếu chỉ gây khó chịu, nhưng nếu bạn bị giật thường xuyên thì nó có thể làm bạn “mệt mỏi” hoặc hơi bực mình. Tuy nhiên, Thái Quảng sẽ chia sẻ cách giảm thiểu tĩnh điện trên người ngay dưới đây!
Cách hạn chế tĩnh điện để tránh bị giật
Nếu bạn không muốn bị giật mỗi khi chạm vào người khác thì đây là một số mẹo đơn giản mà Thái Quảng khuyên bạn có thể áp dụng:
– Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng với độ ẩm lý tưởng là 40-60% giúp điện tích dễ thoát ra môi trường. Nếu không có máy thì bạn có thể đặt một chậu nước nhỏ trong phòng.
– Hạn chế mặc đồ len, polyester mà thay vào đó là chọn cotton hoặc các chất liệu tự nhiên. Khi giặt thì có thể dùng nước xả vải chống tĩnh điện để giảm ma sát.
– Nếu bạn làm việc trong môi trường nhạy cảm với tĩnh điện thì hãy dùng giày chống tĩnh điện. Bởi chúng giúp điện tích từ cơ thể thoát xuống đất và giảm nguy cơ bị giật.
– Trước khi nắm tay ai đó thì bạn thử chạm nhẹ vào một vật kim loại (như tay nắm cửa) bằng mu bàn tay để phóng điện tích dư thừa. Nhưng hãy làm nhẹ nhàng để tránh giật mạnh nhé!
– Nếu bạn làm việc trong ngành điện tử thì có thể sử dụng quần áo chống tĩnh điện, ghế chống tĩnh điện hoặc các thiết bị chống tĩnh điện mà Thái Quảng cung cấp. Và chúng không chỉ bảo vệ bạn mà còn giữ an toàn cho thiết bị.
Vậy là Thái Quảng đã cùng bạn “giải mã” hiện tượng tĩnh điện trong cơ thể rồi! Và kết luận là những cú giật khi hai người chạm nhau là do sự di chuyển của điện tích giữa hai cơ thể, thường xảy ra trong điều kiện khô hanh hoặc khi có nhiều ma sát. Nó không nguy hiểm, nhưng đôi khi cũng làm bạn giật mình. Với những mẹo nhỏ mà Thái Quảng vừa chia sẻ, hy vọng bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn trong những lần “chạm” tiếp theo.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về cách kiểm soát tĩnh điện, đặc biệt trong công việc liên quan đến thiết bị điện tử thì hãy liên hệ với Thái Quảng. Chúng tôi mang đến các giải pháp chống tĩnh điện toàn diện giúp bảo vệ cả con người và thiết bị.